تاریخچه و آداب عید نوروز، جشن نوروز در ایران، که اولین روز از سال نو و یکم فروردین است، یک مراسم با تاریخچه عظیم و ریشه در ایران باستان دارد. این جشن به عنوان یکی از جشنهای مقدس و اعیاد مذهبی زرتشتیان و بهاییان نیز محسوب میشود. سال ۱۴۰۳ خورشیدی، هزار و چهارصد و سومین سال گاهشماری هجری خورشیدی و سالی کبیسه است. لحظهٔ تحویل سال ۱۴۰۳ ساعت ۰۶:۳۶ روز چهارشنبه ۱ فروردین ۱۴۰۳ برابر با ۹ رمضان ۱۴۴۵ قمری قراردادی و ۲۰ مارس ۲۰۲۴ میلادی است. ویکی پدیا
اصل ظهور نوروز کجاست؟
نوروز، نه تنها جشنی از اقوام مختلف است که به ارث رسیده، بلکه شناسنامه ایرانی به خود گرفته و به عنوان نمادی از اتحاد افراد و اقوام ایرانی شناخته میشود. یونسکو نیز این رویداد را به عنوان رسمی با نام “روز بینالمللی نوروز” به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسانده است.
در شاهنامه، نوروز به عنوان روزی با تاج زرین و نور خورشید توصیف شده که با شادمانی مردم، به نام “نوروز” معروف است. این جشن نمادی از بیداری طبیعت از خواب زمستانی است و فروردین ماه، ماهی است که به فروهرها (فروشیها) اختصاص دارد. فروهرها، نیروهای غیرمادی در انسان، نمادی از بیداری حیات است که پس از مرگ نیز دوباره به وجود میآید.
آداب و رسوم عید نوروز حاکی از اهمیت پاکیزگی و نظم در خانهها است. بازماندگان برای دیدار با خانوادههای خود میآیند و بر اساس پاکیزگی و نظم خانه، خواستههای آنها برآورده میشود یا نشدنی میماند. عید نوروز در ایران و افغانستان نویدآور سال جدید است و در کشورهایی چون تاجیکستان، روسیه، ترکمنستان، هند، پاکستان و سایر کشورها تعطیل رسمی محسوب میشود.
از اقوام مختلف منطقه به ایران منتقل شدهاند و جشن نوروز با ویژگیهای ایرانی خود، نماد اتحاد اقوام و مردم این سرزمین است. باور این جشن بر این است که با هماهنگی با طبیعت، مردم نیز باید با روحی تازه و لباسی نو، روزگار جدیدی را آغاز کنند. شروع جشن نوروز همزمان با اعتدال بهاری اتفاق میافتد، وقتی که خورشید در ابتدای برج حمل، استوای زمین را قطع کرده و ساعات روز و شب با هم برابر میشوند.
سفره عید
سفره عید نوروز، یا هفتسین، یک جزء مهم از آداب و رسوم عید نوروز در ایران است. این سفره به دو دسته از عناصر تقسیم میشود: عناصری که جنبه نمادین دارند و عناصری که جنبه خوراکی و پذیرایی از مهمان را دارند.
عناصر نمادین سفره شامل سیر، سکه، سمنو، سبزه، قرآن و دیگر عناصر مشابه میباشند. این عناصر نمادین به تجسم ایدههایی چون تولد دوبارهی طبیعت، لحظات شیرین زندگی، زیبایی، عشق، سلامت و پیروزی نور بر تاریکی اشاره دارند.
همچنین، عناصر خوراکی و پذیرایی از مهمان شامل انواع آجیل، شیرینیهای سنتی یا مدرن، ماهی و تخممرغ رنگی نیز به سفره افزوده میشوند. در گذشته، مردم در شب نوروز پلو میپختند و این پلو به عنوان پیشکشی برای فقرا، سلمانیها، حمامیها، کدخدا و روحانی محل اهدا میشد.
استفاده از آینه، شمع و آب در سفره نوروزی نیز از آداب خاص این روزهاست. هر یک از این عناصر نمادین، ابعادی از زندگی و نوید سال جدید را نمایان میسازند.
هفت سین
۱- سبزه: از کاشت گندم حاصل میشود و نماد تولد دوبارهی طبیعت است.
۲- سمنو: خوراکی شیرین شبیه پودینگ که جوانههای گندم تهیه میشود و نماد لحظات شیرین زندگی است.
۳- سیب: سیب سرخ نماد زیبایی است.
۴- سنجد: میوهای شیرین به اندازه توت سفید که نماد عشق میباشد.
۵- سیر: نماد سلامت است.
۶- سماق: ادویه ایرانی که نماد رنگ سپیدهدم قبل از طلوع خورشید و پیروزی نور بر تاریکی است.
۷- سرکه: نماد صبر و کهنسالی است.